Czym jest roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Od 1 stycznia 2022 roku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalana jest w zależności od tego, jaki rodzaj pozarolniczej działalności prowadzi płatnik składek [1] oraz od tego, jaką formę opodatkowania stosuje do przychodów z tej działalności [2].

Każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która opłaca składki na własne ubezpieczenia, w 2023 r. po raz pierwszy ma obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Służy ono temu, aby ustalić składkę na ubezpieczenie zdrowotne za dany rok na podstawie przychodów/dochodów w nim osiągniętych. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 rok przedsiębiorcy muszą rozliczyć w 2023 roku [2]. Płatnicy będą składać takie rozliczenie po raz pierwszy.

Kogo dotyczy roczne rozliczenie

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dotyczy Ciebie jako płatnika składek, jeżeli w 2022 roku w Twoim przypadku stosowana była jedna z poniższych form opodatkowania:

• zasady ogólne – podatek według skali,
• zasady ogólne – podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Do kiedy i jak przekazać roczne rozliczenie

Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku:

• w ZUS DRA (blok XII), jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą jednoosobowo,
• w ZUS RCA (blok III.F), jeżeli opłacasz składki za inne osoby (np. pracowników, zleceniobiorców).

Ważne!
Dokument z rocznym rozliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 rok złóż do 22 maja 2023 roku.

Zgodnie z rozporządzeniem [3] nowe wzory dokumentów ZUS DRA i ZUS RCA będą obowiązywały od 1 maja 2023 r., czyli począwszy od dokumentów rozliczeniowych składanych za kwiecień.

Dostosujemy programy Płatnik i ePłatnik do nowych wzorów dokumentów oraz udostępnimy w nich funkcje, które umożliwią roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Co wynika z rocznego rozliczenia

Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia okaże się, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została:

• opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, będzie przysługiwał jej zwrot – chyba że masz zaległości za składki lub nienależnie pobrane świadczenia z ubezpieczenia społecznego,
• opłacona w kwocie niższej niż ustalona – musisz ją uregulować wraz ze składką za kwiecień 2023 roku, czyli do 22 maja.

Jak złożyć wniosek o zwrot nadpłaty

Wniosek o zwrot nadpłaty utworzymy na Twoim profilu płatnika na Platformie Ubezpieczeń Społecznych (PUE) ZUS. Sprawdź i podpisz wniosek, a następnie wyślij go do ZUS – do 1 czerwca 2023 roku. Nadpłatę przekażemy na rachunek bankowy, który jest zapisany na Twoim koncie płatnika składek, najpóźniej do 1 sierpnia.

Ważne!
Na stronie www.zus.pl udostępnimy kalkulator, który pomoże w wyliczeniu rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli będziesz składać dokumenty w wersji papierowej.

Za każdy miesiąc prowadzenia działalności w 2022 roku musisz złożyć do ZUS dokumenty rozliczeniowe z ustaloną składką na ubezpieczenie zdrowotne. Dokumenty korygujące wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2022, możesz złożyć:

• najpóźniej do dnia, w którym złożysz wniosek o zwrot nadpłaty,
• do 30 czerwca 2023 roku – jeśli nie składasz wniosku o zwrot nadpłaty.

Dowiedz się więcej o dokumentach rozliczeniowych za 2022 r niezbędnych do obliczenia składki zdrowotnej i terminach przekazania ewentualnych korekt do ZUS.

Gdzie otrzymasz pomoc

Każdy płatnik składek, może uzyskać pomoc:

• podczase-wizyty w ZUS,
• w Centrum Obsługi Telefonicznej (COT) pod numerem telefonu 22 560 16 00,
• u doradcy płatnika w każdej placówce ZUS.

Podstawa prawna

[1] Rodzaj działalności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DZ.U. z 2022 r. poz.1009, z późn. zm.).

[2] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.).

[3] Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 31 stycznia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz.258).

Zapoznaj się z zasadami ustalania rocznej podstawy i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Materiały dodatkowe

• Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne – webinarium (link do YouTube)
• prezentacja z webinarium (pdf 4,7mb),
• pytania i odpowiedzi – roczne rozliczenie składki zdrowotnej) (plik 60kb)

Przykłady rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne:

• Działalność gospodarcza opodatkowana liniowo (link do YouTube) 
• Działalność gospodarcza opodatkowana wg skali (link do YouTube) 
• Działalność gospodarcza opodatkowana w formie ryczałtu (link do YouTube)
• Jedna działalność gospodarcza, dwie formy opodatkowania (link do YouTube)